تاثیر پرکاری تیروئید بر سطح قند خون چیست؟

آیا پرکاری تیروئید و دیابت به هم مرتبط هستند؟

پرکاری و کم‌کاری تیروئید به‌طور مستقیم بر سطح قند خون تاثیر نمی‌گذارند؛ بااین‌حال درمان نکردن اختلال تیروئیدی تاثیر مستقیمی بر متابولیسم بدن، گلوکز و انسولین دارد. برای مثال، انسولین در پرکاری تیروئید، سریع‌تر از بدن دفع می‌شود و این موضوع منجر به افزایش سطح قند خون خواهد شد.

علاوه‌بر این، پرکاری تیروئید باعث افزایش ضربان قلب شده و خطر بروز ریتم غیرطبیعی قلب را افزایش می‌دهد؛ بنابراین خطر مشکلات قلبی در اثر پرکاری تیروئید بالا می‌رود و این موضوع با خطرات قلبی ناشی از دیابت ترکیب می‌شود. از سوی دیگر، دیابت به‌طور غیرمستقیم بر تولید و ترشح هورمون‌های تیروئید تاثیر می‌گذارد و این امر منجر به بروز اختلالات تیروئید می‌شود.

انجمن دیابت آمریکا (ADA) توصیه می‌کند که بعد از تشخیص دیابت نوع ۱، غربالگری مشکلات تیروئید نیز انجام شود. در حال حاضر ADA دستورالعمل غربالگری خاصی برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ندارد.

رابطه پرکاری تیروئید با قند خون

دو غده تیروئید و پانکراس بخشی از سیستم غدد درون‌ریز به شمار می‌روند. این سیستم ترشح هورمون‌ها به جریان خون را مدیریت می‌کند؛ درنهایت تیروئید و پانکراس بر عملکردهای مختلفی از جمله متابولیسم، بینایی، خواب، رشد، استرس، تنفس و موارد دیگر تاثیر می‌گذارند. در ادامه به بررسی رابطه تیروئید پرکار و قند خون مزمن می‌پردازیم.

• پرکاری تیروئید ترشح انسولین و گلوکاگون در بدن را افزایش می‌دهد. این امر بر تجزیه گلوکز به انرژی تاثیر منفی می‌گذارد. گلوکاگون زمانی که سطح قند خون پایین باشد توسط پانکراس ترشح می‌شود. عدم تحمل گلوکز ناشی از پرکاری تیروئید منجر به بروز دیابت خواهد شد.
• هورمون‌های ترشح شده از غده تیروئید، مسئول رشد و متابولیسم است. تخریب عملکرد این غده منجر به افزایش وزن و نوسانات در سطح قند خون می‌شود. این موضوع فشار زیادی به غده وارد می‌کند که در نهایت منجر به اختلال تیروئید خواهد شد. همین موضوع درباره ارتباط رشد قد و پرکاری تیروئید هم قابل بحث است.
• افزایش متابولیسم بدن بر اثر پرکاری تیروئید، منجر به افزایش ترشح گلوکاگون می‌شود. در نتیجه بدن به انسولین بیشتری نیاز داشته و مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود.
• سندرم متابولیک مجموعه‌ای از ناهنجاری‌ها است که با فشار خون بالا، سطح غیرطبیعی گلوکز یا مقاومت به انسولین و دیس‌لیپیدمی مشخص می‌شود. سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری قلبی، بیماری کبد چرب غیرالکلی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
• بیماری تیروئید باعث ایجاد اختلال در تولید انسولین و افزایش خطر ابتلا به دیابت، می‌شود.
• ·دیابت نوع ۱ یک اختلال خودایمنی است. افرادی که یک نوع اختلال خودایمنی دارند، اغلب در معرض خطر ابتلا به نوع دیگری از این اختلالات هستند. برای مثال، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری خودایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری گریوز قرار دارند. بیماری گریوز یک علت شایع پرکاری تیروئید است.

عوامل خطرناک پرکاری تیروئید و دیابت چیست؟

بزرگ شدن غده تیروئید که به آن «گواتر» نیز گفته می‌شود، به‌عنوان یک عامل خطر در بیماران دیابتی و غیر‌دیابتی شناخته می‌شود. همچنین خطر بروز بیماری‌های خودایمنی تیروئید در کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز بیشتر است. سایر عوامل زمینه‌ساز پرکاری تیروئید به شرح زیر است.

• مصرف زیاد غذای حاوی ید
• مصرف داروهای حاوی ید
• داشتن سابقه بارداری در شش ماه گذشته (تیروئیدیت پس از زایمان)

درباره خطرات و عوارض پرکاری تیروئید در هنگام بارداری مقاله زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

آیا پرکاری تیروئید در بارداری خطرناک است؟

اگر دیابت دارید، آیا باید تیروئید خود را غربالگری کنید؟

انجمن تیروئید آمریکا (ATA) توصیه می‌کند که بزرگسالان از سن ۳۵ سالگی باید آزمایش‌های غربالگری مربوط به بیماری‌های تیروئید را انجام دهند. این آزمایش غربالگری باید هر پنج سال یکبار تکرار شود. همچنین انجمن تیروئید آمریکا توصیه می‌کند که غربالگری تیروئید با اندازه‌گیری غلظت تیروتروپین سرم (TSH) در فواصل منظم و برای افراد دیابتی و غیر‌دیابتی انجام شود.

احتمال ابتلا به بیماری تیروئید در زنان نسبت به مردان بیشتر است. ازاین‌رو غربالگری تیروئید روشی ساده برای اطمینان از سلامت تیروئید به شمار می‌رود. البته پزشک غدد ممکن است انجام آزمایش تیروئید را برای افراد مختلف در فواصل زمانی متفاوتی تجویز کند. برای مثال افرادی به سابقه خانوادگی بیماری تیروئید باید این آزمایش را در فاصله زمانی کوتاهی تکرار کنند.

اگر تیروئید پرکار دارید، آیا باید برای دیابت آزمایش دهید؟

هر دو بیماری دیابت و اختلالات تیروئید، بر اثر ایجاد اختلال در سیستم غدد درون‌ریز ایجاد می‌شوند. همچنین هورمون‌های تیروئید تاثیر بسزایی بر متابولیسم دارند؛ ازاین‌رو سطح هورمون‌های تیروئیدی بر میزان قند خون تاثیر می‌گذارد. با‌توجه‌به رابطه مستقیم و تاثیرپذیری این دو بیماری از هم، تیروئید پرکار دارید، باید آزمایش دیابت نیز بدهید.

البته هر فردی که علائم پرکاری تیروئید و دیابت را برای مدت چند روز داشت، باید توسط پزشک عمومی ویزیت شود. پزشک عمومی بر‌اساس علائم و علت ایجاد عوارض، بیمار را به پزشک متخصص ارجاع خواهد دارد. روش اصلی برای تشخیص بیماری تیروئید، آزمایش تیروئید TSH نام دارد که میزان هورمون محرک تیروئید را در بدن بررسی می‌کند.

پیشگیری و درمان دیابت ناشی از پرکاری تیروئید چیست؟

اگر مبتلا به یکی از بیماری‌های تیروئید یا دیابت هستید، باید وزن خود را در محدوده طبیعی نگه دارید. حفظ وزن ایده‌آل، یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از تشدید عوارض دیابت ناشی از پرکاری تیروئید به شمار می‌رود. همچنین کنترل قند خون در بیماران مبتلا به اختلال‌های تیروئیدی کمی سخت‌تر است. مدیریت مقاومت به انسولین از طریق مصرف دارو، رعایت رژیم غذایی و ورزش، امکان‌پذیر است.

با مدیریت پرکاری تیروئید از طریق دارو، رژیم غذایی و ورزش، ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نیز کاهش دهید. به‌‌طورکلی برای مدیریت بهتر دو بیماری پرکاری تیروئید و دیابت باید تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کنید. این تغییرات شامل موارد زیر می‌شود.

• از مصرف الکل و محصولات تنباکو خودداری کنید.
• از غذاهای تصفیه‌شده مانند نان سفید، پاستا و شکر بپرهیزید. بررسی کنید که که کدام نان قند کم‌تری دارد و آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
• مصرف اسیدهای چرب ترانس مانند کلوچه، کراکر، کیک و مارگارین را کاهش دهید یا حذف کنید.
• مقدار غذاهای فرآوری‌شده مانند فست‌فود یا گوشت‌های آماده را محدود کرده و مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید.
• از روغن‌های سالم برای پخت‌وپز مانند روغن زیتون یا نارگیل استفاده کنید.
• قبل از مصرف هر ماده غذایی میزان قند آن را چک کنید؛ مثلا چک کنید کدام خرما قند کم تری دارد.
• گوشت‌های بدون چربی بیشتری مصرف کنید.
• در صورت امکان، فعالیت بدنی داشته باشید و روزانه به مدت ۳۰ دقیقه، پنج روز در هفته ورزش کنید.

ایجاد تغییرات در سبک زندگی به کنترل دیابت نوع ۱ و کند کردن پیشرفت پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. این اقدامات همچنین سایر عوامل خطر مانند فشار خون بالا، کلسترول خون، حملات قلبی و سکته‌ها را کاهش می‌دهند.

متن انگلیسی:

If you have diabetes or thyroid disease, maintaining an ideal weight may help you avoid getting the other condition.

ترجمه متن:

اگر دیابت یا اختلالات تیروئید دارید، نگه داشتن وزن در یک بازه ایده‌آل به شما کمک می‌کند تا از عوارض دیگر این بیماری‌ها جلوگیری کنید.
(منبع)

در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به دیابت ممکن است همراه با تغییرات سبک زندگی، نیاز به دارو برای کنترل سطح قند خون داشته باشند. از سوی دیگر، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید نیز به درمان‌های اضافی برای تنظیم سطح هورمون تیروئید، نیاز خواهند داشت.

چه زمانی در مورد دیابت ناشی از پرکاری تیروئید باید با پزشک خود صحبت کنید؟

اگر علائم رایج پرکاری تیروئید یا دیابت را تجربه می‌کنید، باید به پزشک غدد مراجعه کنید. الیته اگر هنوز از نوع بیماری و علت دقیق نشانه‌ها اطلاع ندارید، به پزشک عمومی نیز می‌توانید مراجعه کنید. پزشک عمومی در صورت نیاز به بررسی‌های بیشتر، بیمار را به پزشک متخصص ارجاع خواهد دارد.

علائم معمول پرکاری تیروئید به‌عنوان زنگ خطر مراجعه به پزشک به شرح زیر است.

• تعریق افزایش یافته
• لرزش دست‌ها
• بی‌خوابی
• تحمل نکردن گرما
• تنگی نفس

علائم و نشانه‌های دیابت شامل موارد زیر می‌شود.

• افزایش تشنگی
• ادرار مکرر
• کاهش وزن غیرقابل توضیح با وجود اشتهای طبیعی یا افزایش یافته
• اضطراب و تحریک‌پذیری
• اگر هر یک از علائم فوق را تجربه می‌کنید، برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

برای اطلاع از تمامی علائم پرکاری تیروئید، مقاله زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

علائم پرکاری تیروئید چیست؟

آیا داروهای تیروئید می‌توانند بر قند خون تاثیر بگذارند؟

داروهای تیروئیدی با تغییر سطح هورمون تیروئید و در نهایت تغییر متابولیسم بدن، ممکن است بر سطح قند خون نیز تاثیر بگذارند. اگر همزمان به دو بیماری دیابت و پرکاری تیروئید مبتلا هستید، حتما به پزشک اطلاع دهید تا دوز داروها بر‌اساس شرایط جسمی شما تعیین شود. همچنین در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی با پزشک تماس بگیرید.

آیا دیابت می‌تواند باعث ندول تیروئید شود؟

دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت ممکن است باعث پرولیفراسیون بافت تیروئید شود؛ این عارضه در نهایت منجر به بزرگ شدن غده تیروئید و ایجاد گره‌ها خواهد شد. از سوی دیگر، اختلال عملکرد تیروئید بر متابولیسم گلوکز در دیابت نیز تاثیر می‌گذارد.

توصیه ای تیم دارو دات کام به شما

دیابت و بیماری تیروئید ارتباط نزدیکی با هم دارند. اگر پرکاری تیروئید دارید، سطح انسولین شما کاهش و قند خونتان افزایش می‌یابد که خطر ابتلا به دیابت را بالا می‌برد. انجام یک معاینه فیزیکی ساده و آزمایش خون به تشخیص پرکاری یا کم‌کاری تیروئید کمک می‌کند. هر دو بیماری پرکاری تیروئید و دیابت با مصرف دارو و تغییر سبک زندگی کنترل می‌شود.

اگر تجربه‌ای در مسیر درمان هر یک از بیماری‌های تیروئید یا دیابت دارید، با ما و کاربران سایت دارو دات کام به اشتراک بگذارید.